2014 urtean, Mankomunitatearekin herrietan emandako aldaketak hauek izan dira: urtarrilean, ikaztegietan atez ateko bilketa jarri zen, apirilean, Ibarran eta azaroan Tolosako edukiontzi bilketa eraginkorrago bat jarri zen martxan. Gainera, dagoeneko landa eremuko herri guztiek euren organikoa herrian bertan kudeatzeko lanak aurrera eramanak dituzte. Industrian, berriz, bilketa zerbitzua zabaldu dugu, eta plastiko industrialaren bilketa ere eskaintzen da gaur egun.
2014an emandako pausoek aldaketa nabaria eragin dute eskualde honen hondakin kudeaketa datuetan. Hala, aipatutako aldaketa guztiak burutuak zeudela, 2014urteko abenduko datuak azalduko dizkizuegu.
Abenduan, eskualdeko etxeetan %62,8-ko birziklapen datu bikaina lortu dugu. Herritarrak zoriondu eta txalotzekoa zalantzarik gabe.
Pausoka pausoka, bidea egiten joan gara azken urteetan, eta alde ederra egin dugu! Aldaketa nabarmenak eman dira, eta aldian aldiko jauzi kualitatiboak bereizi ditzakegu. Azkena, Tolosak eman duena izan da, bere biztanleria handiaren ondorioz, eskualdean eragin nabaria izan duena.
Jarraian, Gemma Eceiza teknikariak datuak desglosatu ditu:
Mankomunitatea, osatzen duten 28 herriek duten bilketa zerbitzuaren arabera sailkatzen ditugu: Atez ateko bilketa duten herriak alde batetik, eta edukiontzi bidezko bilketa dutenak bestetik. Guztietan, etxeetako hondakinak, arropa eta olioaren edukiontziak, kale garbiketa eta sortzaile berezien hondakinak daude kontabilizatuta.
-Atez ateko bilketa duten herriak 7 dira eskualdean, eta 2014an %76,9eko media lortu dute.
-Edukiontzi bidezko bilketan, gainontzeko herri guztiak elkartzen dira. Baina hemen, landa eremua, Andoain eta Tolosa arteko desberdintasunak egingo ditugu.
-Tolosaren kasuan, azarotik organikoa biltzen da, eta edukiontzien irekiera kopuruak erregulatuta daude bilketa sistemaren eraginkortasuna bilatuz. Hala, %76,5 birziklatzea lortu dute abenduan tolosarrek.
-Landa eremuan, 19 udalerri ditugu eta organikoa herrian bertan kudeatzeko ahalegina egiten dute. Herri bakoitzak bere erara ditu moldaketak eginda eta bilketa bateratua dutenez, emaitza ere bai, landa eremuan hondakinen %58,5-a birziklatzera bideratzen da.
Baina kopuru horri, aurrez aipatu bezala, herrian bertan kudeatzen duten organikoa ere gehitu behar zaio, bertan birziklatzen baitute. 2778 familia konpostatzaile daude, 600 mila kilo urtean konposta bidez kudeatzen dituztelarik. Kilo guzti horiek sistematik kanpo geratzen dira, beraz kostuak ere murriztu egiten dituzte udalerri horiek. Kilo asko dira modu honetara kudeatuak, baina eskualdeko datu orokorretan ez daude sartuak, hala balitz, eragin handia izango lukete.
Azken hilabeteetako beste lan bat, karakterizazioena da, eta bereziki landa eremuko herriei lagunduko die honek. Euren errefusean zer doan karakterizatzen dute lan hauek, eta beraz, kudeaketaren balorazioa egiteko ahalmena izaten ari da herri bakoitza. Egoera ezagutu ondoren, hobekuntzak egiteko aukera izanez. Karakterizazio hauen ondorioak ikustean, herrien arteko desberdintasunak sumatzen dira. Izan ere, errefusean organiko gutxiago edo gehiago agertzen da, eta hori, bilketa sistemaren ezaugarrien araberakoa izaten da. Hala, errefusaren edukiontzia mugatuta duten herri batean, organikoaren kudeaketa egokiago bat egiten da. Errefusean organiko kopuru txikia eta finean, benetan birziklatu ezin diren hondakinek osatutako errefusa izaten da.
Hemendik aurrerako, lanketa desberdinak eremu honetan zentratuko dira, bilketa sistema hauek oraindik margena ematen baitute emaitza hobeak lortzeko aukera izanez.
-Azkenik edukiontzi bidezko bilketan Andoain dugu. Andoainen ez da organikoa bereizita jasotzen, eta abenduan, Andoaingo hondakinen %32,8-a izan zen birziklatua.
-Industriaguneetan ere hobekuntza lanak egin ditugu azken hilabeteetan. Enpresa bakoitzaren beharren araberako bilketa eskaintzen zaielarik gaur egun. Hala, egurra, papera eta kartoia, errefusa eta plastiko industriala biltzeko zerbitzua eskaintzen zaie. Era honetara, industriaguneetako birziklapen datua %55,7 izan zen abenduan.
-Eta azaltzeko geratzen zaigun beste adarra, garbiguneko datuena dugu. 2013ko urrian Andoaingo garbigunea ere martxan jarri genuenetik, bi gune ditugu eskualdeko biztanleek euren hondakin berezi horiek eramateko. Bi garbiguneen bidez, 2014ko abenduan %52,8 birziklatzea lortu dugu. Erabilera datuei begiratuta, gremio eta herritarren artean, 20.000 bisita inguru jaso dituzte garbiguneek urte osoan zehar. Garbiguneak erabiltzearen garrantzia azpimarratu nahi dugu, berezko bilketan sartzen ez diren hondakinek kudeaketa egokiena jasotzeko bidean, herritarren parte hartzea oso garrantzitsua baita gbertara eramanez hondakinak.
Amaia Azkuek adierazi bezala, datuetan nabaria da azken urte honetan ere aldaketa egiten jarraitu dugula. %62,8 birziklatzera bideratu dugu eskualdean, Europako Zuzentarauak 2016rako jarritako helburuak dagoeneko beteta ditugu Tolosaldean. Beraz, eskerrik asko herritar guztioi! Gipuzkoako lehen postuetan kokatu gara, eta hori herritarrei esker bakarrik lortzen da.
Baina 2014an bakarrik ez dira eman aurrerapausoak. Gure eskualdean, azken urteak oso garrantzitsuak izan dira hondakinen bilketa eta kudeaketa hobe baten bidean, eta horrek, emaitzak ematen dituela nabaria da.
Azken lau urteetako datuak konparatzen baditugu, alde ederra egin dugula nabari da. 2011, 2012, 2013 eta 2014ko datuak hartu, eta ondo egiten ari garela ikusten da. Etxeetako hondakinak hartuta kontuan, 2011an, %24a bideratzen zen birziklatzera, eta urtean, biztanleko 353kiloko hondakin sorrera zegoen. 2012an, %26ko birziklatze datua, eta biztanleko urtean 345 kiloko sorrera. 2013an, %32ra igo zen birziklatzen genuena eta biztanleko 315 kilo hondakin sortzen genituen urtean. Iazkoan, %45eko birziklatze media dugu, eta biztanle bakoitzak 300 kiloko hondakin sorrera izan dugu.
Birziklapen datuari begiratuta, 2011koarekin konparatuta, portzentaiak %87ko igoera izan du.
Kilo kopuruari dagokionez, %15 gutxiago sortzen dugu. Zoriontzekoa hau ere, era honetara, bilketa maiztasuna jaitsi baita eta gutxiago sortzean, tratamentu gastuak ere murriztu baitira.
Hondakinen sorrerak izandako jaitsiera hau, ezpairik gabe, prebentzio neurrie esker gertatu da, konpostajea izanik protagonista nagusi. Baina prebentzion kokatze ditugu ere, martxan dagoen tupper kanpaina zein aurten egitekoa dugun ur pitxarren kanpainak.
Datozen hilabeteetan baita ere, hondakin arriskutsuen bilketa herri guztietara zabaltzea aurreikusita dugu. Herritarrengandik gertuago kokatuz gabirguneetako zerbitzua.
Hasieran aipatu bezala, iazkoan emandako aurrerapauso guztiekin, gaur hemen azaldu dizuegun 2014 urte amaiera hori izango da 2015erako abiapuntua. Abiapuntua, goranzko joera izatea baita aurreikuspen hoberena. Horregatik, lehen Tolosari eskua luzatzen genion bezala, gaur Andoaini luzatu nahi diogu, euren organikoaren bilketari ekin eta hondakinen kudeaketa egokiago batekin, bertako zein eskualdeko datuok iraultzen jarrai dezagun. Orain artean bezala, Mankomunitatetik bidelagun izango gaituztela adierazi nahi dugu, hondakinen gestio hobeago bateranzko bidean.
Izan ere, eskualdeko herri guztiek, euren herri programetan aipatzen zuten bezala, hondakinen kudeaketa egokiranzko bidea hartu dute azken urteetan. Hasieratik, eskualde bezala, herrietatik eta herritar arduratsuekin batera eman den aldaketa izan da. Argi baikenuen, beste batzuen eskutan, beste azpiegitura mota batzuen bidez, arduragabe jokatuta, ez genuela halako emaitza onik lortzerik, eta gainera, gure ingurumena, osasuna zein ekonomia hipotekatuko baitziren hala egin ezkero.
Azken emaitza hauekin, eskualdetik eta arduraz jokatzeak izan dituen onurak berresten ditugu. Gure ondorengoentzako eskualde eta Gipuzkoa osasuntsuago bat eraikitze bidean pauso handia eman dugu eta beraz, herritarrei zorionak eta eskerrak ematea bakarrik geratzen zaigu. Eurei esker ari baikara eskualdea aldatzen, ingurumenarekin errespetua duen eskualdea garela erakusten ari gara, ohiturak aldatu ditugu eta hobeak hartu ditugu. Harro egoteko moduko datuak ditugu, eta hemendik aurrera, sistema bakoitzaren eraginkortasuna bilatzea izango da bidea.
Pausoka, pausoka bidea egiten joan gara, eta eskualde berde berde batean bizitzea lortzen ari gara. Arduraz jokatzen duten biztanleok osatzen dugu eskualde hau, eta guztion artean alde ederra egin dugu! Bejondeigula!
Hemen, 2014ko datu guztiak ikusteko aukera.
