kudeatzailea

Gure Mankomunitatea, 28 herrik osatzen dute, eta guztira, 61.000 biztanleri ematen diogu zerbitzua.

28 udalerri horietatik 20, landa eremuan kokatzen ditugu eta beste 8ak, urbanoak direla diogu. Tolosaldeko eskualdea, biztanle gutxiko herriz osatuta dago batez ere. Horrek, hondakinen kudeaketan, bilketa ibilbideetan eta ondorioz, zerbitzuaren ezaugarrietan eragin zuzena duelarik.

Aipatutako udalerrien banaketa, honela dago osatuta euren kokapen eta ezaugarri demografioen arabera:

Landa eremuan 20 udalerri ditugu. Biztanle gutxiko herriak dira hauek  batez ere; 120tik 600 biztanle arteko udalerriak 17 dira: Abaltzisketa, Aduna, Albiztur, Alkiza, Altzo, Baliarrain, Belauntza, Berrobi, Elduain, Gaztelu, Hernialde, Ikaztegieta, Larraul, Leaburu, Lizartza, Orendain eta Orexa.

Beste 3, 1000 biztanleren bueltan kokatzen dira: Amezketa, Berastegi eta Asteasu. 20 herri hauek, eskualdeko biztanleriaren %17,6a osatzen dute.

Herri urbano deritzogun 8 udalerrietan biztanle gehiago bizi da, baina batez ere Andoain eta Tolosan. Bien artean, zerbitzua ematen zaien biztanleen %55a osatzen dutelarik.

Eta gainerako 6 herriak, Alegia, Anoeta, Ibarra, Irura, Villabona eta Zizurkil dira. Hauek, eskualde osoko biztanleriaren %27,4a osatzen dute.

Aurrerago azalduko dugu herri bakoitzak hondakinak kudeatzeko duen sistema eta aurrera begira izango duena. Baina azalpen gehiagotan sartu aurretik, komunatuta dauden 28 udalerriei Mankomunitateak ematen dien zerbitzua azalduko dizuegu. Batez ere, hondakinen bilketa eta garraiatzea egiten da: Errefusa, materia organikoa, ontzi arinak, beira, papera eta kartoia, olio begetala, pilak, garbigunera eraman beharreko hondakin arriskutsu txikiak eta tamaina handiko hondakinen bilketa zerbitzua eskaintzen zaie herriei. Herri bakoitzak dituen ezaugarrien arabera, maiztasun desberdinak ditu. Materia organikoaren kasuan, udalerri batzutan ez da bilketa egiten, konpostajearen bidez kudeatzen dutelako, edota oraindik ez delako bereizita ateratzeko aukerarik eman.

Herritarrei eskaintzen zaizkien zerbitzuez gain, Industriei zuzendutako bilketa ere badugu. Gaur egun, errefusa eta papera eta kartoia biltzeko zerbitzua dugu eta honen hobekuntzan lanean ari gara, eta gure prognosian azalduko dugu hori.

Tolosaldeko mankomunitateak, bi garbigune ditu: bata Tolosan, eta bestea, irailean ireki genuen Andoainen. Azpiegitura berri honen hasieratik abendura bitarte, eramandako hondakinen %62ª birziklatzera bideratu ahal izan dugu.

Garbiguneen helburua ere garbia da, herritarrei zerbitzua areagotzea, era horretara, hondakinen sailkapena eraginkorragoa izan dadin eta lehen gaiak zabortegietan ez amaitzeko eta behar duten kudeaketa egokiena izateko bidean jarri daitezen.

Momentu honetan, bi garbiguneetan berrerabilguneen zerbitzua eskaintzeaz gain,  13 hondakin mota sailkatzeko zerbitzua eskaintzen diegu herritarrei astean 6 egunetan eta dohako zerbitzua eskainiz. Guzti hau kudeatzeko, langile bana dugu Garbigune bakoitzean.

Mankomunitateko pertsonalarekin jarraituz, ingurumen teknikari bat eta administrari bat ditugu Tolosako Udaletxean ditugun bulegoetan. Komunikazio arduradun eta liberatu politiko batek osatzen dugu taldea. Mankomunitateak irekitako lehiaketa publiko batzuei esker, azken hiru urteetan denboraldiko lanpostuak sortzeko aukera izan dugu.

Gure jabetzan ditugun zpiegiturak murritzak dira. Bi garbiguneak eta bilketa zerbitzua egiten digun UTEak erabiltzen duen guneak ditugu. Horretz gain, hauek erabiltzen dituzten kamioi eta edukiontziak ere bai.

Gure hondakinak gure eskualdean tratatzeko azpiegturarik ez dugunez, beste eskualde eta herrialdeetakoak erabiltzen ditugu.

Azken 3 urtetan, mankomunitatearen ibilbidea marrazten aritu gara, eta europatik aholkatzen den kudeaketa hierarkia hartu dugu oinarri.  Lehen pausoa prebentzioa izanik, konpostajeari ekin diogu eskualdean eta lanketa sakona egiten ari gara. Horrela, sorrera murrizteaz gain kudeaketa ere murrizteko aukera ematen baitigu.

2005.urtetik 2012ra arte Gipuzkoako Aldundiaren ekimenez, eskualdean, 670 familia konpostatzen hastea lortu genuen. Prebentzioa lortzeko konpostatzeko aukera emateak berebiziko garrantzia zuela ikusirik, 2012ko irailean kanpaina zabaldu genuen mankomunitatetik. Urtebetean, 1002 konpostagailu jartzea lortu dugu, eta hauekin, 2000 familia inguru izatera pasa ginen 2013a amaitzerako.

Hauei, auzokonposta egiten duten familia kopurua gehitu behar zaie. Herri askok, mankomunitatearekin elkarlanean, martxan jarritako proiektuak baitituzte.

Datu orokorrak kontutan hartuta, 403 familiak parte hartzen dute auzokonpostaren egitasmoetan, 380 familiak bizilagunen arteko konpostajea egiten dute, 1141 familiak banakakoa eta 21 sortzaile berezi identifikatu dira haien organikoa konpostagailuen bidez kudeatzen dutenak.

Aurten ere egitasmo honen bigarren fasea martxan jarri dugu, eta gure helburua, beste 1200 konpostagailu gehiago banatzea aurreikusten dugu, 3500 familiara iristeko asmoarekin.

2014an egitasmo honen bigarren fasearekin jarraitu dugu, herritarrek erakusti diguten konfiantza eta elkarlana ikusita, eta eskualdean etorkizun berderago bat irudikatzeko bidean pauso garrantzitsu bat dela dakigulako. Helburua, amaitzerako eskualdeko biztanleriaren %20ak euren materia organikoa konpostajearen bidez kudeatzea da. Era honetara, kudeaketa honek dituen tratamendu kostuak asko jaitsiko ditugularik.

Gure irizpidea, hondakin organikoa zabortegira eraman beharrean, materia ongarri bihurtzea da. Orainarteko ezarpenekin, urtean 500 tona baina gehiago materia organiko zabortegitik kanpo kudeatzea lortu dugu. Honela, pasa den ikasturtean egindako konpostajearen kanpainaren bidez, zabortegira eramaten den hondakin kopurua %11,5 jaitsi dugu.

Gure eskualdean 19 herri ditugu organikoa euren herrian kudeatzeko konpromezua hartu dutenak. Eta beraz, zero zabor herri izateko bideari ekin diotenak.

Tolosaldean, gaur egun 14 herrik ibilbide hau hartu dute: Orendain, Orexa, Elduain, Berrobi, Amezketa, Altzo, Aduna, Berastegi, Lizartza, Baliarrain, Leaburu, Asteasu, Belauntza eta Alkiza.

Errefus kopuru ahalik eta gutxien zabortegira bideratzea helburua izanik eta hondakin gehien birziklatzera bideratzea ahalbidetuz, eredu desberdinak sortu dituzte herri bakoitzak.

Emaitzak, paregabeak izaten ari dira. Nabarmentzekoa, errefus kopuruaren jaitsiera herri hauetan. Aipatutako aldaketak egin arte, Amezketaren kasuan, 17 errefus edukiontzi astean hirutan jasotzetik, astean behin jasotzen diren bi edukiontzi izatera pasa dira. Hala, errefusa biltzeko hilean 204 altxaldi egitetik 8 altxaldi egitera igaro dira. Horrek, zabortegira doan hondakinen sorrera kopurua asko jaitsi dela esan nahi du eta ondorioz, kostuak ere murriztea ere bai.  Sistemak funtzionatzen duela zihurtatzen digun beste arrazoi bat, Berastegin egindako karakterizazioa dugu. Bertan, bi asteko errefusaren osaketa aztertu zen, eta %76a errefusa zela ziurtatu.

14 herri horien kudeaketak, aldaketa eragin dio eskualdea osoari, baina batez ere herriari berari. Ekonomikoki jasangarriagoa den zerbitzu bat eskaintzeaz gain, herritarren kontzientziazioa ere lortu baita, eta herritar arduratsuak dituzten herriak dira.

Zero zabor bidean, gure Mankomunitatean ere badira atez ateko bilketa sistema martxan jarri duten herriak. 5 udalerrik iazko uda hasieran ekin zioten bide honi; hala, Alegia, Anoeta, Irura, Villabona eta Zizurkilek, dagoeneko 8 hilabete pasatxu daramatzatelarik. Urtarrilean berriz, Ikaztegieta ere atez ateko bilketarekin hasi zen. Eta hurrengo asteetan, Ibarra ere bilketa eredu berriarekin hasiko da bere hondakinak kudeatzen.

Herri izaera eta sistema desberdinen gainetik, helburua beti, ahalik eta gehien birziklatzea. Atez ateko bilketak, aurrez zeuden herriek hala frogatu izan dutelako eta orain, gure praktikaren bidez hala berretsi izan dugunez, ezagutzen dugun sistema eraginkorrena da.

Bilketa gastuak altuagoak diren arren, gehiago birziklatzen denez, ekonomikoki bideragarriagoa izaten ari den sistema da. Hilabeteak pasa ahala, herritarren parte hartzea geroz eta altuagao izaten ari da, eta beraz, kilo gehiago biltzen ditugu eta bideratzen, birziklatzera.

Atez ateko datuak ematea garrantzitsu ikusten dugu, Tolosaldeko biztanleriaren %28ak eskualdeko datuetan eman duen aldaketa nabaria baita. Lehen 6 hilabeteetan, eskualdeko birziklatze datua, %33tik %43ra igaro baikara eskualdean, tarteko, herri hauei esker.

Hilabeteak pasa ahala, herritarren parte hartzea igotzen doa. Eta herritarrek geroz eta hobeto sailkatzen dituzte euren hondakinak.

Parte hartzea igotzen den bezala, eta herritarrak arduratsuagoak diren moduan, birziklatzera bideratzen den kopurua geroz eta altuagoa da, eta goranzko bide argian doa.

Eskualdean, aldaketa ugari egiten ari gara, aurrerapauso moduan identifikatzen ditugunak. Azken 2 urteetan, plangintza sakonak aurrera eraman ditugu udalerriekin batera, eta aldaketa egiten ari gara. Aipatu ditugun herri guzti horiek egindako hondakinen kudeaketaren gaineko moldaketei esker, mankomunitatearen helburuak geroz eta gertuago ditugu.

Helburuak, argiak baitiria; herritarrei euren hondakinak ahalik eta gehien sailkatzeko baliabideak ematea, lehengaiak zabortegira ez bideratzea, eta Europako zuzentarauak dioen bezala,  %60a baina gehiago gaika sailkatu behar izatea.

Jarraian, azken urteetan Tolosaldeko eskualdean hondakinen kudeaketak izandako aldaketa azalduko dugu:

Tolosaldeko biztanleriaren bilakaera:

Urtez urte, goranzko joera izaten ari da eskualdeko biztanleriaren kopurua. Azken hiru urteetan, %1,8 igo delarik. Horrek, hondakinak sortzeko garaian ere pertsona gehiago garela esan nahi du. Baina kudeaketa geroz eta hobe bat egiten ari garenez, hiri hondakinen sorkuntza ez da hazi.

Sortutako hiri hondakinen bilakaera (tona/ urteko):

Ikus daitekeen moduan, biztanleria igo bada ere, hondakinen sorkuntza jaisten joan da azken urteetan. Hau, argi dugu herritarren sentsibilizazioari esker izaten ari dela. Gainera, urtez urte konpostatzaile gehiago izaten ari gara eskualdean, eta beraz, era honetara kudeatzen den materia organiko guztia ere grafika hontatik at geratzen da.

Sortutako hondakin kopurua, 2010etik 2013rako konparaketa egiten badugu, %11,45 jaitsi dela ikusi dugu.

Biztanle bakoitzaren sorkuntza kalkulatzen hasita, azken hamar urtean biztanle bakoitzak egunean sortzen duen kantitatea 30 gramo jaitsi da. Kiloaren bueltan kokatuz.

Hiri hondakinen bilakaera (kilo/biztanleko/urtean):

Eta sortutako hori gutxiago izateaz gain, hobeto sailkatua ere badela nabari da irudi honetan. Horregatik, marra gorria, sortutako hondakinena, jaisten ari dela ikusten da eta berdea berriz, goranzko joera hartuta doa. Hala, zabortegira doan hondakinen marra eta biziklatzera bideratzen direnena aurten batu egingo dira, eta hurrengo urteetan, horiak beheranzko joera nabaria izango du eta berdeak goranzkoa, ezbairik gabe. Azken 3 urteetako balantzea eginda, zabortegira bideratutako hondakin kopurua %20,8 jaitsi da. Eta birziklatzera bideratutakoa, %8,32 igo.

Grafikoan ikusten den bezala, ezberdintasun handiena, 2012tik 2013ra egin dela nabari da, argi denez, garai horretan eraman baitira aurrera, aurrerapen nagusiak.

Herrien sistema aldaketak eta konpostaje kanpainez gain, datuen hobekuntzan eragina izan dute eskualdean aurrera eramandako sentsibilizazio kanpainek. 28 herrietako herritarrekin egon ginen kanpaina batetan, birziklatzearen garrantzia zabalduz, eta berau egiten erakutsiz, hondakinak sailkatzeko hiztegiak banatuz eta tailerrak eginez besteak beste.

Ekonomiari lotuta, aipatu, mankomunitateak kontuak osatsuntsu dituela. Ez batgu bankuekin inongo zorrik, eta dugun gerakina, lehen Udalen ekarpenak xamurtzen zen arren, gure irizpideak garbiak dira, dagoen gerakina inbertsiotarako erabili beharra dago.

Datuek erakusten duten bezala, Europak marktutako hierarkia bere emaitzak ematen hasia da gure eskualdean. Prebentzioari eman diogu garrantzia Mankomunitatearen kudeaketan. Prebentzio horren parte, sortzen dugun hondakinak gutxitzea, berrerabiltzea eta birziklatzea direlarik. Balio emateko fasera zuzenean joatea ez da zentzuzkoa, aurretik hierarkiako hiru pauso garrantzitsuenak eman gabe. Eta horrela kudeatzea da gure helburua. 

Hondakinen legediari jarriatuz, pixkanaka eskualdeko herri guztiek %60tik gorako birziklapen datuak lortzea da helburua Mankomunitatean. Dagoeneko, atez ateko bilketa dutenak eta zero zabor bidean kokatuta dauden herriak %60tik gora birziklatzen dute, %80aren bidean kokatuz. Herri hauek, eskualdeko biztanleriaren %40 inguru osatzen dute, horregatik, garrantzitsua ikusten dugu gainerako herriek ere hondakinen kudeaketan aurrerapausoak eman, eta zifra hauetara iristeko ereduea bateko bidean kokatzea.

Hala bada, Tolosa eta Andoain diren bi herri haundienek euren hondakinen kudeaketa aldatzen duten egunetik, eskualdeko osoko datuek, iraultza esanguratsu bat izango dute.

Mankomunitatean gauden egunetik, helburu argia izan dugu fiskalitate ereduari dagokionez. Hain zuzen ere, sortsez besteko ordainketa dela justuena deritzogu. Orain arteko fiskalitate ereduak, ez zuen isladatzen herri bakoitzak egindako hondakinen kudeaketa egokieta jasangarri baterako lanketa.

Fiskalitate aldaketari dagokionez  pausoak ematen ari gara, epe motzera herri bakoitzak duen bilketa sistemaren arabera eta sortzen duen hondakinen arabera egingo dio ekarpena Mankomunitateari. Hala, gutxiago sortzen dutenak gutxiago ordainduz, eta hondakin gehiago sortzen dutenak, beraz, gehiago.

Industriari aipamen eginez, birziklatzera bideratu daitekeen lehengai asko sortzen denez bertan, garrantzitsua ikusi da hondakin horien gestio ona egitea. Horregatik, Mankomunitateak industrientzat sortutako ordenantza betearazten hasi gara, enpresa bakoitzari esleitutako edukiontziak banatuz hasteko, eta  epe motzean, sortzen dutenaren araberako ordainketara bideratuko delarik.

Oraingoz, lehen aipatu bezala, errefusa eta kartoiaren bilketa eskaintzen diegu industriei. Orain frakzio horien sorrera duten enpresa guztiei bermatuko diegu edukiontziz biltzea. Lanketa hau amaitzeran, aurrera begira, bakoitzaren beharren arabera, ontzi arinen eta materia organikoaren bilketa ere ezarriko da.

Industrian egingo den aldaketa honekin, eskualdearentzat bideragarriagoa izango den kudeaketa bat lortuko dugu. 

Guk, argi daukagu Tolosaldeko Mankomunitatea osatzen dugun herriok, arduraz jokatzen ari garela hondakinen kudeaketan. Ekonomikoki latzak izaten ari diren garai hauetan, aurrez egindako gestio desegokiak konpondu eta ekonomikoki bideragarriagoa izango den kudeaketak ari gara aurrera eramaten.

Jasangarritasuna izan behar du gakoa, eta arduraz jokatzen ari gara, eskualde eredua hala izan dadin.

Azaldu dugun bezala, eredu desberdinen gainetik, helburuak bermatzea da oinarria. Herritarrek, ingurumenarekiko eta ondorengoekiko arduraz jokatzea da gakoa, herritarren parte hartzearekin soilik lortzen baitira, egun lortzen ari garen datuak.

Etxeetatik, herrietatik, hirietatik ardurazko kudeaketa egoki bat egiten bada, frogatuta geratzen ari da ez dugula herritarren poltsikoak hipotekatuko dituen proiektuen beharrik.

Helburuak, bete eta aurrerago iristen ari gara eskualdean ditugun eredu desberdinekin ere. Ez baitago errezeta bakarra, egiteko modua baizik. Eta hemendik, gure eskualdeko herritarrei zorionak eman nahi dizkiegu. Ondo ari baikara, eta oraindik ere hobeto egingo baitugu.

Egunerokoan konposta egiten duten herritarrez osatutako eskualdea eraikitzen ari gara gu, eta frogatuta dugu, ondo ari garela. Benetan ziur gaude, aspaldidanik hartu beharreko bidea hau izan beharko lukeela. Izan ere, ez baitu zentzurik Europak ezarritako piramidearen lehen 3 pausoak bete gabe, hurrengo pausora pasa eta balorizazio energetikora bideratzea lehengai diren hondakinak. Isurketarik behar ez duten ereduak bermatu behar ditugu, eta  modu honetara, %60a ere gertuago izango genuke guztiok.  

Ezer esan aurretik, esker onak adierazi ditu Peñagarikanok. Eskerrak, Mankomunitatearei, kubo banaketan dabilen boluntario talde handiari eta batez ere, herritar guztiei. Eurek erakutsitako harrera eta jarrera azpimarratu nahi izan ditu alkateak, eta pozez adierazi du, herritarrak gogotsu datozela kubo bila.

Asteazkenean hasi zen kubo banaketa, martxa onean doala adierazi du alkateak eta dagoeneko kuboen %85-a banatu dituztela informatu du. Herritarren gehiengoa beraz ia prest dago atez ateko bilketarekin hasteko, eta oraindik kuboak jaso ez dituztenek, hurrengo astean ere aukera izango dute. Goizez, kultur etxean banatuko dira, goizeko 10etatik 13etara. Eta arratsaldez, astearte eta ostegunean, udalean dagoen informazio bulegoan egingo da banaketa, 17etatik 19:30etara.

Apirileko lehen astean berriz, informazio bulegoaren ohiko ordutegian banatuko dira kuboak: goizez astelehen, astearte eta ostiralean 10etatik 13etara eta arratsaldez, astearte eta ostegunetan 17etatik 19:30etara

Gogorarazi nahi izan du ere, kuboak jasotzera joateko ezintasuna duten herritarrek, Udalera deitu eta etxeraino eramango dizkietela.

Hurrengo astean komertzio, jatetxe, edaritegi eta bestelako sortzaile bereziei euren kuboen banaketa egingo zaie bertara joanez, eta dagoeneko herria prest izango denez, Apirilaren 4tik aurrera hondakinak atez ate jasotzen hasiko direla esan du Peñagarikanok.

Eskualdean beste 6 herri daude atez ateko bilketa martxan dutenak eta horiek frogatzen duten bezala, gaikako bilketa %80ko emaitzetara iristeko gai den sistema bakarra da hau. “Gure helburua, hondakinak sortzen diren unean bertan bereiztea da, hala, ahalik eta kalitate onenekoak biltzeko eta zabortegietan pilatzen den errefusa (birziklatu ezin den gaia) ahalik eta txikiena izateko. Bilketa pertsonalizatu egoki baten bidez, eredu iraunkorragoa lortu nahi dugu, beti ere, ingurumen irizpideak nahiz irizpide sozial, tekniko eta ekonomikoak lehenetsiz.”

Egun, Ibarrako birziklatze tasa %30aren bueltan kokatzen bada, 50 puntu inguruko aldea egitera doazela adierazi du, eta datuak iraultzeko garaia dela gehitu du. Urrats hori, herritarrei esker, irmo bezain gogotsu ematea posible izango dela adierazi du.

Alkateak, herritarrengan konfiantza erakutsi du: “Atez atekoak gure ohituretan aldaketaren bat ekarriko du, baina erabateko konfiantza dugu herritarrengan eta ziur gaude, zailtasun handirik gabe, guztiok sistema berrira moldatuko garela. Atez Atekoa zuzen zuzenean benetan zer den egiaztatuko dugu, eta aldaketa hau hobera izango dela ikusiko dugu. Guztion esfortzuarekin, gure ondorengoei gurea baina mundu hobeagoa uzteko gure ekarpen txikia egingo dugu.”

Jarraian, Amaia Azkue Tolosaldeko Mankomunitateko ordezkariak hartu du hitza, Ibarrari esker ona erakusteko.

Gipuzkoan 20 herri inguruk atez ateko bilketa sistema dutela esan du, eta horietatik 6 eskualdean ditugula. Alegia, Anoeta, Ikaztegieta, Irura, Villabona eta Zizurkilen lortu dituzten emaitzak lortzera doa Ibarra ere adierazi du eta zoriontzeko arrazoia dela esan du, Ibarrak ere hondakinen kudeaketa egoki baten alde egitea.

Apirilaren 4tik aurrera, Ibarran aro berri bati ekingo zaila esan du. Eta “Ibarrak duen biztanleria kopuru esanguratsuari esker, eskualdean eragin positiboa egingo duelakoan gaude.” Tolosaldean herri asko dira euren hondakinen kudeaketan aldaketak egin dituztenak eta gaur egun birziklapen tasa %43an kokatzen bada eskualdean, “2014 honetan emango diren pausoei esker, datuak irauli egingo ditugu. Eta hor, Ibarraren parte hartzea oso esanguratsua izango da. “

Azkuek ere, herritarrengan konfiantza erakutsi du: “Horregatik, eskerrak eman nahi dizkiegu ibartar guztiei, euren konpromisoa erakusteagatik kubo banaketa arrakastatsu honetan, eta konfiantza guztia dugu,ibartarrek ere ederki egingo dutela, eta guztion artean, emaitza paregabeak lortuko ditugula.”

Eskualde jasangarriago, osasuntsuago eta arduratsuago bateruntz goazela esan du Amaia Azkuek, eta pozez amaitu du hitzartzea, “poz handia da ibartarrak ere aldaketaren parte izatea”.  

Pasa den urtea, emankorra izan da zinez, eta hori islatzen duten zenbakiak azaldu nahi izan dituzte.

Amaia Azkueren hitzetan, “Azken bi urte eta gehiagoan eskualdean zero zabor bidean pausoak ematen aritu gara, eta horrek emaitzak eman dituela nabaritu dugu 2013ko balantzea egitean.” Helburua beti berdina izan dela gehitu du; ahalik eta gehien gaika sailkatu eta birziklatzera bideratzea. Hala, zabortegira doana ere ahalik eta kopuru txikienera murrizten joateko.

Ondo egiten ari direla lasai adierazi dezakela esan du Azkuek, izan ere,  2013a urtea aktiboa izan da eskualdean, eta horrek, bere emaitzak eman ditu ezpairik gabe. Maiatzean egindako sentsibilizazio kanpainaz gain, konpostaje kanpaina ere aurrera eraman da. Horiekin batera, herri askok euren hondakinak ahalik eta egokien kudeatzeko lanak ere egin dituzte:

Hala, Atez ateko bilketa eredua jarri zuten 5 herrik 2013ko uda hasieran eta aurtengo urtearen hasieran, Ikaztegieta ere batu zitzaien. Zero zabor herri deritzogun herriak ere areagotzen ari dira. 2013a hasi zenean, Orendain, Orexa eta Elduain ziren bide horretan pausoak eman zituztenak. Iaz ordea, herri ugari gehitu zitzaizkien: Berrobi, Altzo, Amezketa, Aduna, Berastegi eta Leaburu-Txarama.

Bestetik, konpostaje kanpaina ere aurrera eraman da, eta aurten ere dagoeneko beste bat martxan dagoela adierazi dute. 2013an, 2000 familia konpostatzaile inguru  zenbatu zituzten eskualdean. Garrantzitsua guztiz, zenbaki hori ere. Aipatutako 9 herrien organikoa eta konpostatzaile guzti horien materia organikoa ez da bideratzen zabortegira, eta kudeaketa egokia ematen zaiola bermatu daiteke.

Berdin gertatzen da, atez ateko bilketa duten herrietan sortutako materia organikoarekin ere; Alegia, Anoeta, Irura, Zizurkil, Villabona eta Ikaztegietako materia organikoa ere ez da zabortegira bideratzen. Hori, lorpen nabarmena da inondik ere.

Jarraian,  Gemmak Eceizak hartu du hitza, eta honek, datuen azalpenari ekin dio. 28 herriek osatzen dugun eskualdean, biztanleria igo egin dela adierazi du teknikariak, baina hala ere “azken urtetako joerari eutsiz, aurtengoan ere hondakinen sorkutza jeitsi egin da, eta maila altuago batean gainera, %7an hain zuzen ere”. 1667000 kilo gutxiago sortu ditugu eskualdean eta jauziaren arrazoiak, herritarren kontzientziazio maila areagotzen ari dela eta konpostaje programa izan direla azpimarratu du.

Sorrera jaitsi den bezala, sortutako hori ere hobeto kudeatu dela nabarmendu du Eceizak. “Urte batetik bestera zabortegira eraman den kopurua %14 murriztu dugu”. Horrek, zabortegiko tratamentu gastuak jaisten ditu. Zabortegian kudeatutako hondakinen murrizketa honek “birziklatzera gehiago bideratzen dugula esan nahi du. Hala,  2013ko birziklapen maila %39,2an kokatzen da eskualdean”.

Era horretan, biztanleriaren sorkuntza mota ere azpimarratu nahi izan du teknikariak. Hala, batazbeste, herritar bakoitzak 397 kilo zabor sortu ditu 2013 urtean, horietatik 156 kilo gaikako bilketen bitartez berreskuratu dira eta 242 kilo zabortegian isuri dira.

Gaika, sakontzeari ekin dio ondotik:

Organikoari dagokionez, atez ateko bilketa ekainean hasi arte ez zen inoiz biltzeko aukerarik izan eskualdean, beraz, aurrerapauso handia eman zela adierazi du. Gainera, sortzen den hondakinen erdia dela kontutan hartzen badugu, organikoa bereizita ateratzeko aukera izatea garrantzitsua da oso, zabortegira bideratu beharrean.

2013. urtean egindako lanen emaitza izan da, ontzi arinen sailkapenaren igoera ere: %28,2 igo delarik. Atez ateko bilketari eta maiatzean aurrera eramandako sentsibilizazio kanpainari esker, herritarrek frakzio hau askoz ere hobeto sailkatzen dutela nabaritu da. Pisuz hain arina izanagatik ere, halako portzentaia bat emateak, herritarrek, ondo egiteko aukerari  eutsi diotela esan nahi duela gehitu du teknikariak.

Aipatutako sentsibilizazio kanpainari esker, arroparen edukiontzien erabilera ere nabarmen igo omen da. Aipatutako bi urteen artean,  %14 igo da berrerabili eta birziklapenera bideratu den arropa kopurua.

Beiraren edukiontziak, 80. hamarkadatik daude gure herrietan, eta herritarrek erabilera ona ematen diétela adierazi dute. Hala ere, hobetzeko tarterik izaten da beti, eta beiraren kasuan ere, %2,4 bada ere, birziklatzera bideratu den kopurua igo egin da 2012tik 2013ra.

Andoaingo garbigunea ere, 2013ko berria izan da.  Urrian ireki zen, eta 3 hilabete hauetan bertara eraman den hondakinen %62a birziklatu dela azpimarratu du. Hauek dira Garbigune honetara eraman daitezkeen hondakinak:

• Obra hondakinak
• Plastikoak: bidoiak, bilgarriak
• Gauza handiak: altzariak, koltxoiak
• Papera eta kartoia
• Metalak eta txatarra
• Inausketako eta lorezaintzako
• hondakinak
• Egurra: paletak, kaxak, oholak
• Tailerretatik ez datozen autoen neumatikoak
• Arropa
• Beirazko ontziak
• Plastikozko, metalezko eta brik-motako ontziak
• Etxetresna elektrikoak: hozkailuak, garbigailuak, ordenagailuak, telebistak
• Etxeko hondakin arriskutsuak: fluoreszenteak, pilak, sukaldeko eta autoetako olioa, bateriak, pinturak, aerosolak, disolbatzaileak, fitosanitarioak, tonerrak, etab.

-Konpostajearen inguruan ere lan handia egin da eta oraindik ere jarraipena izaten ari da. Lehenengo konpostaje kanpaina egin zen Mankomunitatetik iaz, eta lehendik ere eskualdean ziren konpostagileekin, 2000 familia inguru kontabilizatu dituzte euren organikoa, autogestionatzen dutenak. Kalkulatzen da, gure eskualdean, urtean 500 tona hondakin kudeatzen direla konpostajearen bidez eta beraz, ez dira zabortegira bideratzen, horrek duen kostua ere aurreztuz.

-Atez ateko herriek uda hasieran ekin zieten euren kudeaketa berriari. Hala, azken 7 hilabetetako balorazioa egiteko aukera da soilik. Hasieratik abendurarte, parte hartzeak goranzko joera izan duela ikusi dute eta beraz, kilo kopuruak ere igotzen joan dira.

Hasi zirenetik mediak aterata, %75a bideratzen da birziklatzera, eta beraz, %25a da zabortegira eramaten dena. Birziklatzera bideratzen den %75 hori, hurrengo gaiek osatzen dute:

Organikoa %49, 2:  470mila kilo; 

Ontzi arinak: %16,5 : 157 mila kilo 

Papera %9,4 : 89460 . Paperaren kasuan, atez ateko herrietan berez sorkuntza handiagoa da, baina Villabonako papera eta kartoiaren bilketa edukiontzietan egiten denez, ez da atez ateko datuetan kontenplatzen.

Horiek birziklatzera bideratzen direnak, beraz, errefusa %25ean geratzen da. Baina esan behar da, hobetzeko tartea uzten duela honek. Izan ere, %25 horretan, kalean herritar batzuk uzten dituzten poltsak ere barnebilduta daude. “Portzentaia jaisteko aukera izango genuke beraz, herritar horiek ere sisteman parte hartu eta euren hondakinak gaika sailkatuko balituzkete”.

Atez ateko bilketa hauekin  azpimarratzekoa da ezarri zenetik, eta beraz, 2013ko azken 6 hilabeteen media egiten bada,  %43a izan dela lortu den birziklapen maila eskualdean.

Amaitzeko, Amaia Azkuek hartu du berriz ere hitza:  “Datuek erakusten duten moduan, ondo egiten ari garela harro esan dezakegu.  Pausoka pausoka, jarritako helburuetara iristen ari gara bai Mankomunitatean eta baita herrietan ere eta hori, herritarrei esker izaten ari da. Herritarrak, euren arduraren jabe dira eta hondakinen kudeaketa geroz eta egokiago bat egiten ari gara horri esker. “

Azkuek esan moduan, aurrera begira, ondo egiten jarraitzeko aukerak badaude, eta horri helduko diotela adierazi du, 2014 urte honetan ere.  Hori lortzeko, eskualdeko herri guztiek euren herriko hondakinen kudeaketan aldaketak egiteko beharko dituzten baliabide guztiak jarriko dizkietela  eskuragarri Mankomunitatetik azpimarratu du.

Aurtengo urteari begira, hainbat berri azaldu ditu lehendakaria. Batetik, atez ateko bilketarekin eskualdeko zazpigarren herria izango dela Ibarra. Bestetik, landa eremuan Zero zabor izateko bidean lanean ari diren beste herri asko daudela dageneko adierazi du, euren organikoa herrian kudeatuz eta errefusaren edukiontziari mugak ezarriz. Urte honetan zehar, 19 herriek bide hau hartuko dutelarik.

Konpostajearean bigarren kanpaina ere dagoeneko martxan da eskualdean, eta 1262 konpostagailu gehiago jartzea aurreikusten da, honekin, 3500  familia konpostatzaile izatea espero delarik bigarren kanpaina hau amaitzean.

Amaia Azkuek  adierazi duenez, “eskualdeari eta ondorengoei etorkizun hobe bat uzteko helburuarekin ari gara bidea egiten. Eta gaur ikusi dugun bezala, ondo ari gara”.

Herritarrekin batera, alde ederra egiten ari gara eskualdean! 

Hemos puesto en marcha un proceso de participación para mejorar el sistema. Este cuestionario será el comienzo de este proceso. Aparte de esta encuesta, también pondremos algunos paneles en el municipio, para así reunir valoraciones y propuestas de todos/as los/las ciudadanos/as. Después, reuniremos todas las propuestas y valoraciones y se sacarán algunas conclusiones, que se debatirán en unas reuniones que llevaremos a cabo más adelante. Así, identificaremos entre todos/as los pasos necesarios que tendremos que dar para la mejora del sistema de recogida, e iremos perfeccionándolo.

Entre todos/as, lo estamos haciendo bien, y marcaremos el cambio.

(El cuestionario para los ciudadanos de Villabona es el segundo)

Loading…

Loading…